คำถามที่พบบ่อย (FAQ): ปัญหาประปารั่วและปั๊มน้ำ
คำถามที่ 1: จะรู้ได้อย่างไรว่ามีท่อประปารั่วในบ้าน ทั้งที่มองไม่เห็นรอยน้ำเลย? คำตอบ: สัญญาณที่ชัดเจนที่สุดคือ "ค่าน้ำประปาสูงผิดปกติ" ทั้งที่พฤติกรรมการใช้น้ำเหมือนเดิม วิธีตรวจสอบที่แม่นยำที่สุดคือ การเช็คมิเตอร์น้ำ โดยให้ปิดก๊อกน้ำและอุปกรณ์ที่ใช้น้ำทุกชิ้นในบ้าน แล้วไปดูที่มิเตอร์น้ำหน้าบ้าน หากวงล้อเล็กๆ หรือตัวเลขบนหน้าปัดยังคงหมุนหรือเคลื่อนที่อยู่ แสดงว่ามีน้ำรั่วออกจากท่อในจุดใดจุดหนึ่งของระบบแน่นอนครับ
คำถามที่ 2: ปล่อยให้ท่อรั่วซึม (ที่มองไม่เห็น) ไว้นานๆ จะอันตรายไหม? คำตอบ: อันตรายกว่าที่คิดครับ นอกจากจะทำให้เสียค่าน้ำโดยเปล่าประโยชน์แล้ว การรั่วซึมเป็นเวลานานจะสร้างความเสียหายรุนแรงได้ เช่น:
ความเสียหายต่อโครงสร้าง: ความชื้นจะทำให้ไม้บวม, เหล็กเส้นในคอนกรีตเป็นสนิม, และทำให้โครงสร้างอ่อนแอลง
เชื้อราและปัญหาสุขภาพ: ความชื้นสะสมเป็นแหล่งเพาะพันธุ์เชื้อรา ซึ่งส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจของผู้อยู่อาศัย
ความเสี่ยงด้านไฟฟ้า: หากน้ำรั่วซึมไปโดนสายไฟหรือปลั๊กไฟ อาจทำให้เกิดไฟฟ้าลัดวงจรและเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
คำถามที่ 3: ช่างมืออาชีพมีวิธีหาจุดท่อรั่วใต้พื้นหรือในผนังได้อย่างไร? คำตอบ: ช่างผู้ชำนาญจะใช้ "เครื่องมือฟังเสียงท่อรั่ว (Acoustic Leak Detector)" ซึ่งเป็นอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่มีความไวสูงในการตรวจจับเสียงของน้ำที่พุ่งออกมาจากรอยรั่วใต้ดินหรือในผนัง เครื่องมือนี้ช่วยให้สามารถระบุตำแหน่งของรอยรั่วได้อย่างแม่นยำ ทำให้ไม่จำเป็นต้องสุ่มทุบทำลายพื้นหรือผนังเป็นบริเวณกว้าง ช่วยประหยัดเวลาและค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมครับ
คำถามที่ 4: ทำไมปั๊มน้ำทำงานบ่อย (ตัด-ต่อถี่ๆ) ทั้งที่ไม่ได้เปิดน้ำ? คำตอบ: อาการนี้เกิดจาก "แรงดันในท่อตก" ซึ่งสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคือ มีน้ำรั่วซึมออกจากระบบทีละน้อย จุดที่ควรตรวจสอบเป็นอันดับแรกคือ "ชักโครก" เพราะลูกยางภายในถังพักน้ำอาจเสื่อมสภาพ ทำให้น้ำซึมลงโถส้วมตลอดเวลา ลองทดสอบง่ายๆ โดยการปิดวาล์วน้ำที่ต่อเข้าชักโครกทุกตัวในบ้าน หากปั๊มหยุดทำงานถี่ๆ แสดงว่าปัญหามาจากชักโครกแน่นอน แต่ถ้ายังเป็นอยู่ อาจมีรอยรั่วซึมที่จุดอื่นครับ
คำถามที่ 5: ปั๊มน้ำทำงาน แต่ทำไมน้ำไม่ไหล หรือไหลอ่อนมาก? คำตอบ: ปัญหานี้เรียกว่า "ปั๊มไม่ดูดน้ำ" หรือ "สูญเสียแรงดัน" (Loss of Prime) สาเหตุหลักๆ คือ:
น้ำในถังเก็บน้ำหมด: เป็นสิ่งที่ควรตรวจสอบก่อนเสมอ
มีอากาศในระบบ (Air Lock): ปั๊มดูดได้แต่อากาศ ต้องทำการ "ล่อน้ำ" ใหม่
ท่อดูดรั่วหรือตัน: มีจุดรั่วที่ท่อฝั่งดูด ทำให้อากาศเข้าไปแทนที่น้ำ หรือมีสิ่งสกปรกอุดตันที่ปลายท่อ (ฟุตวาล์ว/หัวกะโหลก) ควรเริ่มจากการตรวจสอบน้ำในถังก่อน หากปกติ ควรเรียกช่างมาตรวจสอบระบบท่อดูดต่อไป
คำถามที่ 6: ปั๊มน้ำไม่ทำงานเลย (เงียบสนิท) เกิดจากอะไร? คำตอบ: สาเหตุส่วนใหญ่มาจากระบบไฟฟ้าที่จ่ายให้ปั๊มมีปัญหา ควรตรวจสอบเบื้องต้นดังนี้:
เบรกเกอร์ตัดหรือไม่? ลองเช็คที่ตู้ควบคุมไฟ
ปลั๊กไฟหลวมหรือไม่? ลองขยับหรือเสียบใหม่ หากตรวจสอบแล้วไฟมาปกติ แต่อาการยังเหมือนเดิม ปัญหาอาจอยู่ที่ชิ้นส่วนภายในปั๊ม เช่น คาปาซิเตอร์ (ตัวเก็บประจุ) เสีย หรือมอเตอร์ไหม้ ซึ่งต้องให้ช่างผู้ชำนาญเป็นผู้ตรวจสอบเพื่อความปลอดภัยครับ
คำถามที่ 7: ทำไมปั๊มน้ำมีเสียงดังผิดปกติ (ดังหอน/ครืดคราด)? คำตอบ: เสียงดังผิดปกติมักเป็นสัญญาณว่าชิ้นส่วนภายในเริ่มเสื่อมสภาพ สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคือ "ลูกปืนมอเตอร์ (Bearing) เสื่อมสภาพหรือแตก" ทำให้เกิดการเสียดสีและมีเสียงดังขณะแกนหมุน การปล่อยทิ้งไว้อาจทำให้ชิ้นส่วนอื่นเสียหายตามมาได้ ปัญหานี้ไม่สามารถซ่อมเองได้ ต้องให้ช่างถอดรื้อเพื่อเปลี่ยนตลับลูกปืนใหม่ครับ
คำถามที่ 8: ปั๊มน้ำเก่าแล้ว อายุหลายปี ควรซ่อมหรือซื้อใหม่ดี? คำตอบ: เป็นคำถามที่ดีมากครับ หลักการพิจารณาง่ายๆ คือ:
ถ้าปั๊มอายุเกิน 7-10 ปี และค่าซ่อมแซม (เช่น เปลี่ยนมอเตอร์, เปลี่ยนถังแรงดัน) มีราคาสูงกว่า 50% ของราคาปั๊มใหม่ การซื้อใหม่มักจะคุ้มค่ากว่า เพราะจะได้ปั๊มที่มีเทคโนโลยีใหม่กว่า ประหยัดไฟกว่า และมีการรับประกัน
ถ้าปั๊มอายุยังไม่มาก (2-5 ปี) และเสียจากอาการเล็กน้อย (เช่น คาปาซิเตอร์เสีย, สวิตช์แรงดันเสีย) การซ่อมจะประหยัดกว่ามากครับ
คำถามที่ 9: ทำไมเวลาเปิด-ปิดก๊อกน้ำ ถึงมีเสียงท่อดังกระแทก (Water Hammer)? คำตอบ: อาการนี้เกิดจากแรงกระแทกของน้ำที่หยุดไหลอย่างกะทันหัน ทำให้เกิดคลื่นแรงดันกระแทกกลับไปในท่อ มักเกิดกับอุปกรณ์ที่ตัดน้ำเร็วๆ เช่น วาล์วในเครื่องซักผ้า, ก๊อกน้ำแบบบอลวาล์ว การปล่อยไว้นานๆ อาจทำให้ข้อต่อท่อเสียหายได้ วิธีแก้ไขคือให้ช่างประปาติดตั้งอุปกรณ์ลดแรงกระแทก (Water Hammer Arrestor) หรือปรับลดแรงดันน้ำเข้าบ้านให้เหมาะสม
คำถามที่ 10: มีน้ำรั่วซึมออกมาจาก "ตัวปั๊มน้ำเอง" ไม่ใช่ที่ท่อ เกิดจากอะไร? คำตอบ: หากน้ำรั่วออกมาจากบริเวณแกนกลางของตัวปั๊ม (ระหว่างส่วนมอเตอร์กับส่วนเรือนปั๊ม) สาเหตุหลักคือ "ซีลกันรั่ว (Mechanical Seal) เสื่อมสภาพ" ซึ่งเป็นชิ้นส่วนที่ป้องกันไม่ให้น้ำในเรือนปั๊มรั่วออกมาที่แกนมอเตอร์ เป็นอาการปกติสำหรับปั๊มที่ใช้งานมานาน การแก้ไขคือต้องให้ช่างเปลี่ยนชุดซีลใหม่ทั้งชุดครับ
www.ช่างประปาปากเกร็ด.com
